Het woord cryotherapie stamt af van de Griekse woorden “cryo” en “therapeia”: genezing door kou. Cryotherapie in de breedste zin van het woord, is het toepassen van (extreme) koude als behandeling voor uiteenlopende klachten.
De koudetechniek waarbij het lichaam (geheel of gedeeltelijk) wordt blootgesteld aan extreem lage temperaturen (-135°C tot -196°C) wordt Whole Body Cryotherapy (WBC) of Partial Body Cryotherapy (PBC) genoemd, maar is beter bekend onder de verzamelnaam (lokale) cryotherapie.
De cryotherapie voor het gehele lichaam onderga je in een cryosauna of cryokamer. Bij de cryosauna wordt het lichaam tot aan de bovenkant van de schouders, gedurende 1 tot 3 minuten blootgesteld aan temperaturen tussen -135°C en -196°C. Bij de cryokamer gaat de persoon via een gekoelde voorruimte naar de hoofdkamer om daar ook tot 3 minuten blootgesteld te worden aan extreme kou.
De oorsprong van deze vorm van koudetherapie ligt in Japan. In 1978 introduceerde dr. Toshiro Yamauchi extreme koud als pijnbestrijding bij de behandeling van patiënten met reumatische artritis. Hij ontdekte dat de pijnklachten die zijn patiënten normaal gesproken hadden hierdoor aanzienlijk verminderden en dat zij ook minder pijn ervaarden door de aanmaak van endorfine. Tijdens onderzoeken in de jaren ‘80 van de vorige eeuw, kwamen Dr. Yamauchi en zijn collega’s tot de volgende conclusie: het snel, kortstondig bevriezen van de huidoppervlakte tot een temperatuur van -2°C door middel van cryotherapie, heeft een gunstigere invloed op het menselijk lichaam dan langzaam afkoelen door onderdompeling in een ijsbad, waar de laagst mogelijke temperatuur +5°C is.
In een cryosauna of cryokamer wordt, door een omgevingstemperatuur van rond de -150°C, het menselijk lichaam snel blootgesteld aan extreem lage temperaturen. Hierdoor koelt het huidoppervlak razendsnel af tot ongeveer -2°C gedurende een korte periode (2,5 tot 3 minuten). Deze extreme kou wordt door de thermosensoren in de huid over het gehele lichaam opgemerkt en geactiveerd. Deze activatie zorgt ervoor dat er een signaal naar de hersenen gestuurd wordt dat de organen mogelijk in levensgevaar zouden kunnen zijn. Zulke extreme kou is een bedreiging voor de kerntemperatuur van het lichaam, 37°C. Door een aangeboren reflex om het lichaam te beschermen tegen kritisch lage temperaturen zullen de hersenen opdracht geven om de bloedvaten te vernauwen in de extremiteiten. Zogeheten vasoconstrictie treedt op: de bloeddruk stijgt licht, het bloed stroomt terug naar de organen en de kerntemperatuur gaat omhoog. Het beperken van de bloedtoevoer naar spieren en weefsels in de ledematen is noodzakelijk om de kerntemperatuur van het lichaam op peil te houden en de vitale organen te beschermen.
De stijging van de kerntemperatuur zorgt er juist weer voor dat het tegenovergestelde gebeurt: verwijding van de bloedvaten. Deze door kou op gang gebrachte vasodilatatie (CIVD) zorgt ervoor dat het bloed weer terugstroomt naar de ledematen. Tevens zorgt deze verhoogde vasodilatatie ervoor dat er een grotere aan- en afvoer is van nutriënten en afvalstoffen. Door de cryotherapiebehandeling stroomt verrijkt bloed versneld naar alle delen van het lichaam en afvalstoffen worden beter afgevoerd om zo het functioneren van de organen te verbeteren.
Tijdens de cryotherapiebehandeling wordt het sympathische zenuwstelsel geactiveerd (vecht-of- vluchtreactie) en (nor)adrenaline wordt afgegeven. Dit, in combinatie met verminderde zenuwgeleiding door de lagere temperatuur, geeft pijnstillende effecten. Na de behandeling wordt juist het parasympatische zenuwstelsel geactiveerd. Dit beïnvloedt de organen zodanig dat het lichaam in een toestand van rust en herstel kan komen. Spieren ontspannen en een verminderde spierspanning is het gevolg. Het lichaam wordt aan het werk gezet om zichzelf te herstellen. De zelfherstellende werking van de behandeling zal ongeveer 6 tot 8 uur na de behandeling blijven doorgaan in het lichaam.
Door kort na elkaar meerdere cryotherapiebehandelingen te ondergaan, treden er grotere gezondheidseffecten op. Pro-inflammatoire cytokine-levels verminderen en anti-inflammatoire cytokine-levels gaan omhoog. Hierdoor treedt een ontstekingsremmende werking op. Ook vindt er een verhoogde afbraak van rode bloedcellen plaats (hemolyse). Deze ongewenste afname van het aantal rode bloedcellen wordt tegengegaan door een verhoogde afgifte van erytropoëtine (EPO), waardoor de productie van nieuwe bloedcellen wordt gestimuleerd. Deze effecten zorgen dus voor een verbeterde celvernieuwing en een stijging van het aantal rode bloedlichaampjes.
Samenvattend kunnen we zeggen dat het verrijkte bloed gunstige omstandigheden creëert voor het herstel van de interne organen, voor de uitstoot van gifstoffen uit de onderhuidse lagen, voor het celvernieuwingsproces, het vervangen van beschadigde cellen en het afvoeren van dode cellen uit het ondergeschikte weefsel. Met andere woorden: van binnenuit het lichaam verjongen op celniveau.
Terwijl deze processen op gang worden gebracht door een korte blootstelling van het huidoppervlak aan extreem lage temperaturen, is het belangrijk te begrijpen dat het lichaam niet daadwerkelijk in levensgevaar is. Er wordt slechts een illusie gecreëerd dat het lichaam in gevaar is om de vecht-of-vluchtreactie te activeren. Het belangrijkste signaal wordt naar de hersenen verzonden door de sensoren in de huid; het ontstaat niet in de hersenen zelf. Het is daardoor ook niet noodzakelijk om ook het hoofd bloot te stellen aan de extreem lage temperaturen.
Door korte extreme koeling van de bovenste huidlaag, geeft cryotherapie de volgende effecten op lichaam en geest. Cryotherapie:
Cryotherapie activeert het zelfherstellend vermogen van het lichaam en is daardoor een volledig veilige therapie.
De kou is bedoeld om de temperatuursensoren op de huid te beïnvloeden. Dit is voldoende om herstelprocessen op meerdere niveaus in het lichaam zelf in actie te laten komen.
Dit betreft het fysieke niveau. Het lichaam reageert door al het bloed naar de belangrijkste organen te sturen en deze te voorzien van zuurstofrijk bloed vol enzymen en voedingsmiddelen. Verder worden alle essentiële levensprocessen versneld en zo worden slecht functionerende organen sneller hersteld. Ook gaat het lichaam vanuit een overlevingsreactie op zoek naar verborgen gebreken om deze te kunnen herstellen.
Er lopen 12 energiehoofdbanen door het menselijk lichaam, de meridianen, die zich vertakken door het hele lichaam. Hierdoor worden de organen van energie voorzien. Wanneer de energiestroom in één van de meridianen geblokkeerd is, ontvangen de organen onvoldoende energie om goed te functioneren. Door cryotherapie wordt de huid extreem koud gemaakt, maar omdat de kern van het lichaam warm blijft komen er in de energiebanen processen op gang die ervoor zorgen dat eventuele blokkades worden opgeheven.
Dit betreft het niveau van ons zenuwstelsel. Tijdens de behandeling krijgen de hersenen een signaal dat er een kritieke toestand is ontstaan. Als reactie daarop gaan de hersenen alle lichaamsonderdelen onderzoeken en zo maken de hersenen een up-to-date overzicht van de gezondheid van het lichaam. Na de behandeling constateren de hersenen dat de kritieke toestand over is en gaat het lichaam aan het werk om zichzelf te herstellen.
Cryotherapie ondersteunt (professionele) sporters met sneller spierherstel, bevordering van spierkracht en uithoudingsvermogen en een betere concentratie. Lokale cryotherapie kan worden ingezet bij de behandeling van allerhande sportblessures. Daarom is cryotherapie en sport een geweldige combinatie!
Positieve effecten voor sporters:
Cryotherapie als cosmetische behandeling zorgt ervoor dat u er beter uitziet zonder invasieve ingrepen: uw huid wordt strakker en stralender, rimpels verminderen, vet wordt verbrand en huidaandoeningen verminderen. Cryotherapie verbetert de elasticiteit van de bloedvaten, verstevigt de huid door collageenaanmaak, verbrandt calorieën en verhoogt de aanmaak van endorfine (gelukshormoon).
Cryotherapie is effectief bij:
Cryotherapie vermindert chronische pijn, verbetert de slaapkwaliteit, geeft een energieboost en versterkt het immuunsysteem.
Door de extreme kou treedt in het lichaam een overlevingsmechanisme in werking. Er komt endorfine vrij wat zorgt voor verlichting van eventuele pijnen en stemmingsklachten. Als de behandeling stopt, treden er verschillende herstelprocessen op in het lichaam.
Cryotherapie wordt effectief ingezet bij:
